مرکز ملی شمارهگذاری کالا و خدمات ایران در سال ۱۳۷۴ توسط موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی تاسیس و به عنوان عضو سازمان GS1 بینالملل در ایران پذیرفته شد. مرکز، خدمات مختلف و گستردهای را سازگار با استانداردها و راهکارهای جهانی در اختیار شرکتها و موسسات فعال در کشور قرار می دهد.
مرکز ملی شمارهگذاری کالا و خدمات ایران این موقعیت را برای شرکتهای ایرانی فراهم می آورد تا با استفاده از استانداردهای جهانی بتوانند جهت تأمین نیازهای تجاری خود اقدام نمایند. برخی از خدمات مرکز ملی شمارهگذاری کالا و خدمات عبارتند از:
- مدیریت پیششماره یکتای جهانی شرکتهای ایرانی و کمک به کدگذاری کالاهای تجاری و محمولههای آنها و تخصیص بارکد
- کمک به شناسهدار کردن مکانهای فیزیکی و موقعیتهای موثر در زنجیره تامین (مانند تولیدی، مرکز پخش، خردهفروشی و… )
- کدگذاری شماره دسته (Lot / Batch)، شماره سریال واحد کالا و سایر دادهها (مانند تاریخ انقضا) برای درج بر روی واحدهای کالا یا محموله
- ارائه استانداردهای کامل رهگیری و ردیابی کالا در زنجیره تأمین کالا
- ثبت و اطلاعرسانی مشخصات شرکتهای ارائهکننده محصولات تجاری در سایت بینالمللی Gepir
در دنیایی که میزان اطلاعات تولیدشده در آن، لحظهبهلحظه در حال افزایش است، استانداردهای GS1 کمک می کنند ، متوجه شویم کدام بخش از این اطلاعات، واقعاً مفید هستند. این استانداردها کمک می کنند زبان مشترکی برای شناسایی، ضبط و تبادل اطلاعات مربوط به زنجیرههای تأمین و تقاضا در سراسر دنیا ایجاد شود تا مطمئن شویم که اطلاعات ضروری و کاربردی، به راحتی در دسترس هستند، دقیق و صحیح هستند و به راحتی فهمیده و استفاده می شوند. استانداردهای GS1 به چهار دسته کلی تقسیم می شوند كه در زير به آنها اشاره شده است :
اگرچه استانداردهای شناسایی، ضبط خودکار و تبادل الکترونیکی دادهها، پیشنیازهایی ضروری و زیرساختهایی بسیار پراهمیت برای تسهیل فرایندها در زنجیره تأمین هستند، اما تا زمانی که کاربردهای مناسبی برای آنها نیابیم، به اهدافی که در زمان توسعه این استانداردها در نظر داشتهایم نخواهیم رسید. بنابراین، GS1 در طول بیش از ۴۰ سال سابقه فعالیت خود، همواره به دنبال جاری سازی این استانداردها در کاربردهای مناسب و مفید در زنجیره تأمین صنایع و بازارهای مختلف بوده است.
در طول چهلوپنج سال گذشته از استانداردهای GS1 که با کلیدهای شناسایی GS1 شروع میشوند، بهمنظور تشخیص محصولات، واحدهای لجستیک، مکانها، داراییها و روابط در سراسر اعضای زنجیره تأمین از تولیدکننده تا مصرفکننده استفاده شده است. کلیدهای شناسایی GS1 ارتباط بین یک قلم تجاری و اطلاعات مربوط به آن را ارائه میکند.
این کلیدهای شناسایی پایه و اساس تمام استانداردهای GS1 هستند. همانطور که زنجیره تأمین جهانی تکامل یافته است، کلیدهای شناسایی GS1 نیز بهمنظور در برگرفتن داراییها، اسناد و همچنین همگام بودن با پیشرفتهای تجاری گسترش یافتهاند.
برخی کلید شناسایی GS1 عبارتاند از: GTIN برای قلم تجاری، SSCC بهمنظور واحدهای لجستیکی، GIAI و GRAI برای داراییهای ثابت و برگشتنی، GLN جهت شناسایی هویتهای حقیقی و حقوقی و مکانهای فیزیکی و دیجیتالی و GDTI برای اسناد.
استانداردهای GS1 برای ضبط دادهها با استفاده از بارکد و برچسبهای EPC RFID
حاملهای داده GS1 بهمنظور شناسایی خودکار و ضبط اطلاعات استفاده میشوند. این حاملها میتوانند مقادیر گوناگون داده که مرتبط با فرآیندهای تجاری مختلف و نیازمندیهای تجاری هستند را نگهداری کنند. دادههای رمزگذاری شده در حاملهای داده GS1 نه تنها بهصورت منحصربهفرد محصولات را در هر سطح بستهبندی شناسایی میکنند، بلکه دسترسی به اطلاعات محصول و قابلیت دیدن حرکت محصول از طریق زنجیره تأمین را فراهم میکند.
برخی خانواده حامل داده در GS1 عبارتاند از: EAN, UPC, ITF-14, GS1-128, GS1 Databar, GS1 QR Code و GS1 Data Matrix barcodes و همچنین استانداردهای مربوط به EPC-enabled و برچسبهای UHF RFID
استانداردهای GS1 به شرکتها و شرکای تجاری این امکان را میدهد تا از یک زبان مشترک جهت شناسایی اقلام تجاری، ضبط اطلاعات در سراسر زنجیره تأمین و سپس به اشتراکگذاری این اطلاعات در سطح جهانی استفاده کنند. این دسته از استانداردها شرکای تجاری را قادر می سازد تا داده های مورد اعتماد را به صورت جهانی به اشتراک بگذارند. این تبادل خودکار و کارآمد پاسخگوی نیاز مصرف کنندگانی که تشنه اطلاعات هستند، خواهد بود
سه عنصر اصلی تبادل داده در GS1 عبارتاند از: مبادله دادههای اصلی همراه با همگامسازی داده(GDSN)، تبادل دادههای تراکنشی از طریق تبادل الکترونیکی داده(EDI) و سیستم تبادل اطلاعات EPCIS